Kan pi leh pu te hun lai ata tawh tawh an sawi Buannel ramngaw mak tak mai chu…

♫A saw raltiang lentu zo bawn saw,

Chhingmit titlai tu tuk loh ram chhah kar saw.
Mi ngeng pasaltha, lung ti leng tu.

Bannel ram dai, lungdum tu ♫

Kan pi leh pu te chuan sa tinreng hi Buannel ngaw atanga rawn piang ah an ngai thin a. He ram ngaw mak tak mai hi ram hla tak, thlen phak mang loh a awmah te kan lo suangtuah thin anih chuan kan ti sual duai dawn a ni. Hei le kan pi leh pu te hrilhfak Buannel ram chanchin chu le:

BUANNEL ram hi khawchhak lam Run leh Tiau inkar Lentlang  awm a ni a. Tiau atangin mel 20 vel a hla a awm a ni. A hnaih ber khua chu Hmunluah khua a ni a, hemi atang hian mel 7 vel a hla a ni. Lentlang tluan a tlang chhip filawr deuh deuh te chu hmar lam atanga chhiar in Kelchal tlang te, Muchhip tlang te an ni. Lentlang sang lai tak chu hmar lam atangin chhim lam zawngin tlang dung a kal ruah mai a. Buannel thlen dawn hian thuang thum in a kal a. Tlang dung inkarah chuan ruam zawl rai phul nuam tak mai hi a awm a. Tlang chhip sang lai chu ngaw dur khup mai chatuan a tuma kih ngai loh in a hual tlat mai a. Phul leh ngaw inri naah chuan sih pasarih hi a awm a, chung sih atang chuan tui fim tak hi an luang chhuak hlawm a, chung tui luang chu hmun khatah a infin khawm a, chuchuan lui te a siam a, phul lai takah chuan a luang tlang a, furah pawh a nu ve ngai lo. He lui te hi luang zelin Tiau a fin nghe nghe a ni. He phul sir hual vel hian pangpar chi hrang hrang Hawilo par te leh Dingdi te chu phun tu awm ang mai leh enkawl tu awm ang mai hian awmze nei takin an vul chek mai a; tin, tlang purun ‘Runpheng’ an tih te pawh a tam hle bawk a, a phul hual chuan Chhawkhlei a awm leh vek bawk a, helai hmun hi alawm kan pi leh pu te hun lai ata tawh Buannel an tih Lasi te tualchaina hmun ni a an lo sawi thin chu.

He phul hmun hual hian ngaw dur pui mai hi a awm a, he ngaw ah hian thing lian pui pui chu thim khup khawpin a ding a. He ngawpui hi a ni ‘Buannel ngaw’ an tih chu. He ngawah hian alawm tunhma chuan sa chitinreng mai a awm an lo tih thin chu ni. Sai tluang te hi patling pil pil hian a thlur riak ruak mai thin a, sazuk, sai, samak leh tumpang te thleng in an awm thin a ni. Sava pawh arawn tih loh chu vapual, vakul, vacha, vavu, vahrit, vahai, vakhua, kawlhawk leh riakmaw te thlengin an awm vek thin a ni an ti bawk. A ngaw hi chhunah pawh a thim khup mai a, a tlang chhip sang lamah chuan thing hi mihring chen lek lek a ni thung a, patek hian chhah tak tak mai in a bawm khat vek a, thingkung patling pawm tiat tiat pawh hi patek han kheh chuan chawnpuar tiat lek te an ni chauh zel. Chumi dawt a phul ah chuan Mizo pangpar chi hrang hrang hi a vul chek reng mai a ni. Buannel ramah hian thalah chuan romei a zam chiai reng a, fur ah thung chuan chhum in a bawh deuh reng thung a ni. Ruah hi a tam em em mai a, hmun danga a sur loh pawn helai ah hi chuan a sur deuh reng thin. Tin, helai Buannel phul hi alawm Lasi huan an tih thin chu; englai pawn enkawl tu awm ang mai hian a fai hlarh reng mai a ni.

Buannel hian chanchin mak tak tak angah mai a; heta pangpar leh purun te hi lak chuan a ngaw atang hian a chhuah pui theih loh reng reng an ti, Lasi in an veng tlat an ti a ni. Tin, a lai a lui te luang hi a nu ve ngai lo va, a khuah chah theih miah lohva; tin, a kawng hran sial a luan kual tir tum pawhin a theih miah loh a a luanna ngaiah bawk a luang leh mai thin an ti bawk. Hetiang anga ram ngaw tha leh mak dangdai hi khawvel hmun dangah hian awm ve tak ang maw?  A hmunah hian han kal ve ula khawvel thil engmah hian in rilru a luah lovang, mak ti in in hawi anga, in thawk dan thleng in a danglam anga, damchhung khawsak lungkham na, sum leh pai, silh leh fen, ngaihzawng leh khawvel thil ropui te in rilru ah a lut hek lo ang. Siamtu kutchhuak ropui zia a tak in in han hmu ngei ang le….Vawikhat dam manah Siamtu kutchhuak ropui zia hmu turin in lo han kal ve ngei dawn nia.

THU BELH: Buannel tih hi mi thenkhat chuan ram ngaw chhah sa tamna hrim hrim sawina a ni te te pawh an ti thin a, tin thenkhat leh chuan ramngaw chhah lai a phul hmun, ramsa ten no an neihna lai hi ‘Buannel’ chu a ni e an ti bawk a, heng an sawi dan hi a dik e a dik love ka rawn ti lem lova mahse tuna ka rawn sawi Buannel ram hi chu a tak tak a hmun bik awm ngei a ni tih hi Zofate hriatah hian han tarlan ve hrim hrim hi a tha in ka hriat avangin ti hian ka rawn post a ni a. He post Buannel tih ka rawn ziah hi Meichher leh MUP Magazine hlui vel leh mi hran hran ziah ka rawn lawr khawm te leh keimah in a ka ka lo hriat ve dan te atanga ka rawn phuah khawm a ni a, dik hlel deuh leh felhlel deuh a awm anih pawhin chhiartute hriatthiamna ka rawn dil nghal a ni e. Buannel a kal tur hian Burma ram chung International boundary  piah lam anih avangin tunhma deuh kha chuan a buaithlak viau mai thin a. Champhaiah chhoh phawt a, chutah Tiauah kal a, Tiau atang chuan Hmunluah lam pan a ngai tawh a. Kal phalna hi helam atanga han dil hian awmzia a nei tehchiam lova. Champhai lam a Police ho ten Burma sipai border a duty ho an dil sak a an in biak rem dan a zir ani mai a. Tin, thenkhat chuan Police lam pawh ruai chuang lovin an mahni kal kal in an kal mai thin a ni. Tun hnuah hi chuan sipai hotu te hi pawisa tlem azawng te an pe ve a, tichuan lehkha an lo siam sak a a kal mai theih tawh ni in an sawi.  Mahse kal tur tan chuan Champhai Police te hriatpuina ngei a kal a tha, engemaw buai awm thei anih avang in.

*He ka ziak ‘Buannel’ tih hi Zofa zawng zawng Buannel tih hming sawi a lungleng thin, thinlung a Pasaltha te ram vak lai mitthla thin, kan pi leh pu te nun hlui hrechhuak thin ZOFA LENG ram tin ami te tan a bik takin ka hlan e.

BigDaddy Hmahmatea
(R.Lalhmangaiha)
Kulikawn

1.Lal ngai lo lal a na, an lal a kha.

= Rethei ngailo retheih a na (mihausa tlachhia hi an chhe duh ve fe nia)

2.Lungpui pawh lungtein a kamki loh chuan a awm thei lo.

= Lungte pawh lungpui a awmloh chuan kamki tur a nei biklo (inmamawh tawn theuh kan nisi a. eg-Mihausa te hi retheite(inhlawhfa) te telloin an awm theilo ang bawkin miretheite pawh mihausate an awmloh chuan inhlawhfakna an nei biklo)

3.Mahni infak leh sakhi ngalah engmah a bet lo.

= Mahni infak leh Sakhi ngalah a ti, vun leh a ruh tlem a bet (Mahni kan infak hi chuan chhete chuan engemaw chu a awm a ni)

4.Se bo hnu a se kawng khar

=hian a dang bo tur a veng ve thei

5.Sial rangin sial rang a hring, sakawlin sakawl a hring, sunhlu kungah thei dang a rah ngai lo, Kawi pawh a kawm a that leh a rah a tha.

=Serfang kungah serthur a maw ni an rah tir (eg- Pastor, Kohhran Upa etc. fa an nih vang ngawt hian an fel ngawt lo a nia)

6. Zawngin a ngumkhak a hmulo a a thiante ngumkhak a nuihzat

=A thiante pawhin an ngumkhak an hmu biklo (mi diklohna kan sawi hian kan diklohna kan hmu tello thin a, midangte kan sawi a te pawh hian an diklohna an hmu bik chuanglo)

Pawl Sawm Exam form kan fill-up laiin kan Principal in ”I hming engtia dah nge i duh? A ngai ang hian kan dah dawn a mi?. ‘F’ hi eng nge awmzia?” tiin min zawt a. Pawl Sawm a tanga hnuai lam zawngah kha chuan ‘F. Lalrosanga’ kha ka ni thina. Kan Principal hnenah chuan ‘F’ chu FANCHUN tihna a nih kha ka ti a. ”E he! Pawichhia te maw i nih? Pawichhia te” minti a, ka zak lutuk kha, ka thinrim pawh ka tilang ngamlo hial.

Office chhunga Zirtirtu dang awm lai leh Ka zirlai puite Exam form fill-up ve tur awm lai a khatiang thu dawn kha chu ka zak lutuka, hawina lam tur pawh ka hrelo a, awmdan pawh ka thiam tawhlo.!. Mahse ka nihna chu ka nihna a ni tlata, eng angin zahpui mah ila a sawt chuanglo a, ka nihna a ni tho tho a.. FANCHUN in ka nihna a tilang a nih chuan tiin, kan Principal hnenah chuan ka hming bula ‘F’ dah tawhlo in ‘Lalrosanga B Fanchun’ tiin Class-x Exam form ka fill-up tir ta a.

Kan Principal in ”Pawichhia te” mintih lai khan thinrimin zak viau mah i la, tun kum 7 vel liam hnua ka ngaihtuah that leh hian ‘Pawichhia’ minlo tih kha a lo awm reng a lawm le tih hi rilru natak chungin ka pawm thiam ve ta..:(

Kei ni Lai ho chu ‘hnambo’ a lawm kan lo nih chu.! Tawng hran leh ze hran Pathian in a hran tein minlo siam sak ve kha humhalh loin leh ngainep in; hnam dang ho hnenah ka pil zo ta! Hnambo, mahni tawng leh zia pawh hrelo chu ngati nge ‘Pawichhia’ mintih mai loh ang?.

Khawvelah Lai hmun hnihah kan awm a:
Hmunkhat chu Burma lamah. Burma lama awm ho chu kawl ho karah an awm a, Kawl tawng hmangin, Kawl zia an hmang a, a then ram inrelbawlna thatloh vangin ram dangah an ral tlana, Vunvar, vunsen, vundum ho bulah UN in a thendarh hlawm a.. Chung ho pawh chu reilo teah an bo thuai dawn.. An mahni inti ‘Lai’ em em mahse an fa fa leh te chu an awmna ram/ an ral tlanna mi ho angin an chhuak tawh ang.

Hmunkhat leh chu India ah. India a Lai awmna chu Mizoram ah a ni. Mizorama ‘Lai’ awm ho pawh Lusei ho lakah ka pil bo a, Lai kan ni tih chu inhre mah ila, tawng hran leh ze hran kan nei tih pawh kan inhre tawhlo. Khiangte, Fanai, Bawihtlung thenkhat te phei chu Lusei ah beh an tum thina mahse “Pawichhia’ anlo tih thin a vang hian an hrang leh te hian ka hre thin.. Mizoram Chhim lamah ADC hran kan nei ve a, Khaw hrang hrang a awm ve nual a ni. Kan khawpui chu Lawngtlai a ni ve ngei a. Kan Lawngtlai khawpui hi han en ang u, ‘Lai fa’ awmkhawmna hmun chu a ni ngei sia le.. !

Kan tawng leh zia ngainepin, kan nihna kan zahpui a. ‘Lai ka ni’ inti mah ila, Lai tawng kan hmusita. Keimahni leh keimahni kan in hmuhsit chuan tu in nge min ngaisang tak ang le? Chuti chung chuan ”Pawichhia” min tihin kan la thinrim ve em em a.. A zahthlak a, a lungngaih thlak a nih hi ti ru kan awm dan hi..

ENGTIKAH TAK HARH CHHUAKIN IN LUNGRUAL VE THEI TAK ANG U MAW!

Zing thawh bak thawhchhuah nei lo.
Balance ai a Battary ngah zawk ziah,
Thawhrimna ai a Thawmhnaw dah pawimawh;
Ruâlelna ai a rualawhna riru dah sang thin..

Naupan lai a nu leh pa te châwmhlawm,
Nupui neih hnu a nupui te châwmhlawm;
Upat hnu a fa te châwmhlawm,
Châwmhlawm a hringnun hmanral tum.

Modern lo ti a mi hmusit a,
Stylish lo ti a sawi sel chiam chiam tu te u;
In chung a pik e; retheih luat avangin,
In thlah ten chaw an la nghei ngei ang.

Kutdawh ngailo Pî leh Pû te,
Thawhrimna leh tawrhchhelna nen he ram ah hian;
Mahni, chhungkua leh ram an lo intodelh tawh a sin!!!
Zam suh tûâi tir tang ta che, rual khum in lêng rawh khai ….

(Admin note: A ziaktu ziah chhan hi kan lo hriat loh tak in hetah hian a chhiar theih e. Remkima hian hemi chungchang hi hetah pawh hian a rawn ziak tawh a. A thu hi a personal angreng viau a, chhuahsak a pawi em lovang chu..)

Ka lung a leng deuh a comment te kan chhiar nawn leh a…Insawi thiam ka tum hauh lo a, mahse thil chiang lehzual zawka in hriat nan.

Kum 2010 khan kum thum kan in kawl hnuah kan intitlan a, kan la inbe tho thin a; mahse ‘Boruak tharte tawn ka duh’ a tih vangin hna thawk turin phai lamah a chhuk ta a. Kan inbe reng tho a ka lung a len theih em avangin 2011 June thla khan chhuk ve in In kan luah dun ta a (kum tam inkawl mah ila kan la inkutsuih lo). Tichuan thenkhat in inhriatthiam loh anga lang hallucination a nei tih vel ka ziah kha ka chhut let hian a chhul thra lo rilru buai hi ni ta berin ka hria a, nau hi vawihnih kan chhiat a. Hmeichhe dang kawp mai pawh nilo, mipa nena kan awmdun lai min hmu ang te khan min accuse thin a, a fiamthu emaw kha ka ti thin a, fiamthu kha a duh ve em avang khan. Mahse mipa nih ve a khatia mawngkawhur anga inpuh tak reng kha chu ka thin rim ve ta khan kan inhau ta vak mai a, riahchhuah kha a tum ta a, hmeichhia zawk riahchhuah ai chuan tiin keimah zawk ka riakchhuak ang e ka tia,(ka inchhir tawp thei lo) ka riakchhuak ta ngei a, a tukah chuan kan inluahna neitupa in min lo phone a, damdawi ina an kalpui thu min hrilh a, a boral tawh tih pawh min hrilh lo a, damlo pangngai turah ka ngai a. Mahse ka va thlen chuan a lo boral fel vek tawh a, a hma zana boral angah an ngai a doctor ten.

Ka mawl ka intih nachhan pakhat chu engatinge a fiamthu emaw ka tih kha?!!! vawi hnih khat mai a ni si lo a, doctor hnenah te lo hruai ila chu ala dam awm sia te hi ka tia. Tichuan khawngaiha min lo hriat sak tura ka duh chu in kan luahdun chhung leh kan awmdun chhung zawng khan hmeichhia kha tumah an biangah takngial pawh ka fawp lo a, a thih thleng khan a lakah khan ka rinawm tih thu hi min lo hriatsak ve ula ka duh khawp mai. Kum 6  kan inzui a, Mizoramah kan inkawl tantir deuh khan vawi khat chu ka chesual a, kha kha a laka ka rinawm loh awmchhhun chu a nia…a thihcham a lo hnai leh ta a ka rilru ah a thar em a kalo ti duah a nih hi…min lo post sak hram dawn nia….

September ni 9, 2013 zan dar 10:45 PM hi zaithiam leh hlaphuah thiam CFL Hmingthanga lei taksain he khawvel a chhuahsan kum khatna a lo ni ta a, a lei taksa chuan thawhlehna nghakin Samthang thlanmualah riahrun a bel mek a ni. He a thihcham pual hian amah ngainatu leh a fans khawvel hmun hrang hranga awmte chuan urhsun takin mahni hmun theuhah hun hman an tum a ni. CFL-a fans i nih chuan facebook Group pakhat, CFL HMINGTHANGA Thu Leh Hla i lo join ve dawn nia. Tin, Thawhtan tlai dar 5:30 ah hian CFL-a pualin Doordarshan, Aizawlah CF_a u Pi Lalngovi w/o Pu Thasiama te chuan CFL-a zai pahnih an thlang a, a zai leh a hringchan thlalak hrang hrangte en theuh turin CFL-a fans zawng zawngte min sawm a ni.

Nikum September ni 9 zan dar 10:45 khan Khawbung PHC ah TB natna avangin CFL-a hian khawvel a lo chhuahsan tawh a. Khawbung PHC ah hian thih ngam khawpin tun hma khan hliam na tak a lo tuar tawh a;nimahsela tha taka lo chhuakin zaiin zofate min awitlei a nih kha. Mahni damna hmun ngeia boral leh ta chu CFL-a hi a lo ni ve ta a nih chu. CFL Hmingthanga hi a boral tuk hian mi tam takin thlanmualah an thlahliam a, a ruang hi thlanmual an panpui lai hian ama sak ngei, “Ka nau vala” chu YMA Information Centre atangin an play a, mipui a vel tap nasa hle. CFL-a thih thu hian zoram mai bakah khawvel hmun hrang hranga zofate a deng chhuak hneh hle a ni. Champhai District Promotors’ Club chuan nikum November khan CFL-a Tribute Concert an siam a, November ni 22, 2012 a CFL-a lungphun Samthang khawtlangin an neih pawh khan Concert an buatsaih bawk a ni.

A chanchin chipchiar leh kimchang chhiar duh chuan a hnuaia link hi tlawh mai tur a ni e:

http://jlremsanga.blogspot.in/2013/09/cfl-hmingthanga-thihcham-vawikhatna.html

Ziaktu: H.zate

Hmar Rûn…

Kum 2013 Nipui a thawṭan mek a, Silchar khawpui chu duhthusam piahlam velin a lum a, Zan Dar 11 Minit 35 a a pelh pawh chuan chhuat ah chuan ka la let ka la let a, lum ka tih em avangin ka awm ngaihna hrelo chu ka inbual leh ta ringawt a. Bual In ah ka lut a, Ka thawmhnaw phelhin ruak ngialngat chuan ka inbual a, ka inbual laklawh lai tak mai chuan ka Fawn chu a rawn ri tar al ral mai a, ka ṭhianpa anih ringin ka va ngaihven duhlo , ka inbual chu ka khaihlak phah chuang miahlo. Ka inbual lai chuan a riral ṭhak a, ka inbual zo a, inbual lai a a nawm ang aiin han inbual zawh chuan a vawt duh chuang derlo, a lum ngaiin a lum leh nghal mai a, Kekawrte ka ha a, bawksar ka ha a, a dang chu inbel chi ani tawhlo.

Chutia chhuat a mut pah a Fawn ka khal neuh neuh lai chuan a rawn ri leh tar al ral a, ka han en a, nambar hriatloh ani a, ka la a, ka han chhang chu lunghlui mu tawhhnu a kai tho ngei mai. A aw chu ka hriatngailoh ka ti theilo, a aw aṭang ringawt pawh chuan ka mittui a ko nghal ti tih nghal mai a. “U Joseph, dam ṭhin maw”a rawn ti a, ka chhang mai theilo. Ka ngawi reng a, “U Joseph”a rawn ti leh a. “aw, dam e, nang zawk dam ṭhin maw?!”ti a chhang in, ani chuan a dam thu in min chhang a. a aw chu hman a ka hlimna min thlen ṭhintu kha ani a, lungngaihna ruam aṭanga beiseina tlangchhip a min hruai kaitu kha ani tih ka hailo. Mahse, tunah erawh ka ṭahna min thlentu mai ani tawh si. “Nau In nei tawh em “tia ka zawhna chu “aw, nei tawh e” tiin min chhang a, mipa zawk ka nih vangin a nep zawk nih chu ka tumlo. Mahse, ka Pa thei tak tak lo. “I ngaihawm ṭhin khawp mai, rawn zin leh la” min han ti phei chu ka rilru na lutuk kha ka ṭap chhuak lo chauh ni berin ka hria. Eng eng emaw sawiin kan in thlah liam ta a.

Hmanah chuan he aw hian “Ka Hmangaih Che” tiin famkhawrûn thleng a min hmangaih min tiamin “TILL DEATH DO US APART” mai duhtâwk lovin “Zûnzam leh Hmangaihna ral thleng pawhin” tiin min tiam asin. Mahse, Kha aw mawi, thâm châk mai, Ka hlimna min thlentu kha ṭahna ruam a min hruailut tu ani tawh zawk si.

B.com kumkhatna ka zir kum ani a, chu kum chu ka tan a kum hriatreng tur ani tih reng ka hre phak lo. Kum tawpnan chuan Zan khat chiah a awm tawh a, ka ekzam mek a, ka ekzam ka zo chu hman hmawh bak lengin kan khawlam panin ka thlawk chho a, Kha mi kum a ekzam tlai ber kan ni awm e. ka ṭhiante pawh haw ve tur anni a, mahse, ka nghak zolo, kha zan bak kha kan khua a khami kum khan ka hmang tawh dawnlo tih hria in kumkhat a zan hnuhnung ber chu kan khua ah hman ngei tumin ka hmanhlel a. ka hmanhmawh chhan pawh engvang nilovin kan khua a Tleirawl hmelṭha-I vang ani. Tlai thim thet thet in kan veng ka thlengchho a, kumhlui thlahnan ruai anlo ṭheh mek a. eng khaw sawi set set lo chuan ka ṭheh ve nghal chat a. Ka hawikual a, ka mit ka len vel a sawichhuak ngam sill in ka zawng ruai a, ka han hmu a, kan mit a han intawk lah chuan ka en leh ngam lo ṭhin.

Zan ani a, kumhlui thlahin HMARKHAWLIEN khawpui chu kan ri mup mup a, ka ṭhiante pawhin tudang an ngailo. Kei erawh a bul a awm siin ngaih nei ni awmtakin ka ṭhiante karah chuan mal riau hian ka inhria a. ka zawn tleitiri a awm ve loh vang ani. Ka ṭhiante hnenah chuan ka sawi ngam lo a, ka sawi chuan min chhaih laih laih dawn tih ka hriat vangin ka hrilh ngamlo ani. A ruk chuan ka melh reng a, a ni pawhin min lo melh ve bawk ṭhin. Chu zan chu a vawt vur mai a, ṭhianpa ṭawngkam takin a chithlahna zan khua khawp mai a, tumai pawh chuan meilum kan bel luih luih a, a ṭhen kristmas leh kumthar hmanna tur a hall sak a an zai luih luih laiin keini ṭhalai ho chu thingpui lumin kan lo ri ve laih laih bawk a. Krismas vel aṭanga ka lo melh tawh anih avangin chu zan hun remchang chu bawhpelh ka tumlo hle.

Thingpui kan siam a, ka ṭhianten ansem hlan chuan ka duhlaii chu ko in ka bula ṭhu tur chuan ka tit a a, ani pawh chu a rawn ṭhu ve mai bawk a, mak deuh maiin inthlahrung leh inzahtawn tak siin kan inpawh em em lawi si a. a kut chu ka vawnsak a “hei I che nasa lutuk a I kut pawh a vawt vek tawh anih hi”ka ti a, ani chuan “khai, chet nasat vang pawh nilo, kutkawr kan bun veloh vang zawk nih hi”a ti a, kutkawr aiah ka hmer sak ta a. A Kut no leh chumbiang mai khal neuh neuh pah chuan kan ti ti neuh neuh a, thil eng eng emawni hi kan sawi a, Kha zan aia nuam kha ka hringnun ah hian ka hmang leh tawh kherlo ang. Ngaihzawng a neih leh neihloh te, a hming pum te zawtin kan ti ti chho zel a, a chhiatloh thu a ṭanin fel ka tih zia ah ka chho zel a, “Ka awihlo”tih pah a a nuisaih te kha a aia mawi a awm chuang awmlove. a fawn nambar ka dil a, min pe ve mai bawk a. ka va han lawm kher em. December Ni 31 zan dar 11 leh a chanve ani ta der mai, tunkum a thil chu tukum a zawh ka tum ve tlat a.

“Kal rawh, sawtah sawn va ṭhu ang”tih pahin Lungphun lam chu ka panpui a, Biak In kawt a awm anih vangin Ka ṭhiante chu an rawn vei zeuh zeuh reng a, ka ninzia leh van san zia khi. Ka duhlaii chu ka bulah ngawisap hian a ṭhu a, a kut chu ka khâl leh neuh neuh a, ka tum chu hlen ngei ka tum a, min beng hrep ang tih chu ka hlau hlel lo. Mahse, ka tih ngei angai si a, mi te angin Hmangaih biathu han hlan kûr dup chi ka ni ve silo. Ngawireng a kan ṭhut lai chuan Ka kut chu ngam leh ngamloin a darah chuan ka nghat a, engmah a sawilo hlauh. A sam ka chûl ka chûl a, minit nga vel ka chûl hnu chuan ka kut chu a nghawng ah ka ngat a, rawn zen pheiin a khabe ah ka chelh a, a rinloh hlanin ka kuai thut a, ka fawp ta siah mai a, a phu chiang kher mai. Mak ti hmel deuh hian min en vung vung a, a hawlo tih ka hriat chuan duhthawh takin ka fâwp nawn leh sak a. Ka ṭhiante anrawn kal a, khamlo deuhin chungin ka duh tawk ta ringawt a.

Zanlai inkhawm an ṭan dawn tawh hi alo ni a, hlim deuhin zanlai inkhawm ah chuan ka tel ve ta a. ka hlim ngei mai, ka duh ber Hmui kan fawp chu hlawhtlinna pakhat niin ka hria. A tuk ani a, kum thar leh ni thar hlimawm nen, nun hlimna thar ka char bawk nen a nuam angreng khawp mai. Kum thar hlim takin kan hmang a,ruai pawh kan ṭhian hoin kan ṭheh a, Hmingi pawh ka sawm ve a, zak hle mahse ka sawm ani tlat a, kan hlui ah a rawn kil ve a, ṭhian ho pawh a a hlimawm tawh tehlul nen Hmangaih ber kiangah an ṭhu mai phei hi chu kan chaw eina CHangel hnah pawh kha ka hmu Rangkachak lo chauh ani ber e.

Zan a ni a, kan inkhawm a, inkhawmlai pawh chuan thildang ah ka rilru ka dah thei lo. Amah hlir chu ka ngaihtuah ani deuh ber mai. Inkhawm kan bang a, a thlenna te inah ka leng a, rei fang kan inkawm hnu chuan ka haw ta a. haw dawn a an In kawt a in fawp ngawih ngawih a kan inthlah kha chu mut a tui duh ngei mai. Kan in ka thleng a, ka fawn a ri a, thuthawn alo awm ka chhiar a, kei pawhin ka thawn ve nghal a, ralkhat ah awm in, mahni khum a tangin zan dar 12 thleng kan la inrim a, mut zai kan rel ve the ihram a.

A tuk zing ani a, hma taka tho in inbul vel ka tifai a, chutihlai chuan a ṭhiante nen anrawn kal a, ka lai kher mai, a tuk lawk a haw tawh mai tur anih avangin kan in rawn hmuh ve hrim hrim tumin anlo kal alo ni a. a van fing kher em. Ka Farnu in Thingpui tui tak mai a siam chu in ho in thil eng eng emaw ni kan sawi a kan nui dar dar hnu chuan an ho ve ta a.

Ni khua alo rei a, inhmuh a khat a, fawn in kan inbe reng a, vawikhat chu an khua a zin turin min sawm a, a sawmna ang ngei chuan an khua ah ka zin a, thlenna tur dang nei heklo an inah ka thleng ta a. ka thlen zan chuan ka zak khawp mai a, mahse, an chhungkaw nawmzia leh a nu leh pa felzia ka hmuh khan ka ngampa chak em em a, ni hnih ka awm meuh chuan ka tlangnel ta hle a.

Ni hni ka awm tawh a, Pawl sawm zirlai leh ekzam mai tur anih vangin lehkha te ka zirtir ve bawk a, chhun ah sikul a kal a, zanah ka zirtir ṭhin. Zan chaw eikham ani a, lehkha ka zirtir a, kan hlim dun em em, a naute pawh ka zirtir ve bawk a, kan ri laih laih mai a, zan dar riat alo nih chuan a nu te chuan min mut san a, a naute nen chuan lehkha kan la zir a, kei chu ka khum tura ansiam ah muin ka khumah a rawn zir a, mutzal pah chuan ka zirtir a, kan in zirtir zawh chuan a naute chu anmu a, kei pawh ka chauh em avangin mut ka tum a, min malis turin ka ti a, mu tur a inseam tawh chu kekawrte leh kawrbahte chauh ha in ka khum ah a rawn lawn leh a, min malis a, min malis zawh chuan ka mutchhuak chu “Min ti mu la chuan I va mu ve dawn nia”ka ti a, ka hnung hi min chulsak neuh neuh a, ka lo muhil der chu niin. Engmah ka hre lo, zanlai ah ka han harh chu ka bulah alo la bur eng a, ka hnung ka chultir lai pawh khan a mut a chhuah hmel ka ti reng ani. A lo muhil tlang chu niin, zawitein ka sawi a, a rawn harh a, a mit a rawn meng diar diar a, “hei, ka bulah imu ania, tho rawh” ka ti a thawh a kal mai a tum chu ka kuaithlu leh a,ka hmangaih che, ka ti a, ani pawh chuan “Ka hmangaih che, thihna chauh lo chuan min ṭhen suh se”a ti a, a hmui no leh senchak maiah chuan ka fawp a, ka fawp ning theilo, ka lo duhthawh deuh nge ni, ka kut a hlei ṭan ta, ka kut chu a Mulco bu mawitak karah chuan a lut ta zal zal a, ka phu zuk a, engamh phei chu a sawilo, a hnute mar ṭha zet zawt mai chu ka khal a, a hma aiin a rawn mar a, a hnute hmur a kawhlah tawh mai, a kawrbah chu ka pawtthla a, a hnute chu ka fawhsak a, za ati ngang mai, a ik feih feih a, hnuai lam pang a rawn che ṭan tlat mai. Ka insum zo dawn lo, mahse, ani chu a fing hlauh a, a ṭang tlat a,keipawh chuan a dang chu ka beisei duh biklo a, tichuan a mutna lam a phei tur chuan kan inthlah ta a. zing khua a rawn var a hmel kan han inhmu chu a inthlahrunawm duh khawp mai.

Ka haw a hun tawh a, chaw kan ei hma a, min va thlah a, Hmangaih ber te kalsan zawnga han liam vut vut mai chu a hlimawm lemlo hle mai, ka hmuh theih chhung ka htlir a, ka hmuh theih takloh ah chuan ka chuanna sumo seat hnungah chuan ka ṭhuhnawk a, rilru hian ani lo chu a ngaihtuah thei silo. Sumo a chuang e tilo chuan ka rilru chu ka hmangaih Hmingi bulah a awm tlat si.

Ka hawthla chu ka awmna silchar ah ka awm nghal a, hmel inhmulo mah ila, hmel inhmulo mah ila kan inkawm reng a, “Rinawm taka awm turin kan intiam a, a thih thleng pawh a min hmangaih min tiam fo ṭhin. Ka hmangaih zia a hria a, min hmangaih ve hle niin ka hre ṭhin. Ka ṭhianpa chuan “Ṭhiana, Mizoram mi hi chu kan nghal reuh a, a lo bawl mai mai che anilo maw?”min ti ṭhin a, ka ring ngailo, ka ring phal bawk hek lo. A ṭhiante zingah pawh “KA PASAL TUR JOSEPH-A ANIH HI”min tin gat ṭhin asin.

Hun leh ni a vei, Ni chuan Kar hringin Kar chuan Thla a hring a, Thla pawh chuan Thla dang a hring leh tawh. Zan khat chu ka Fawn a ri ral ral a, ka han en chu ka duhlaii alo ni a, kan chhang a, amhse, a ni ani tlat lo. Ava mak ve, mi dangin a fawn an khawih ngailo asin. A nau alo ni a, “U Joseph, thil hril tur che ka nei”a ti a, a sawi hreh ngang mai. Sawi turin ka ti a, “hreh viau mahila ka hrilh che hi a ngai tlat si anih hi, min ngaidam rawh aw, ka U in pasal a um” a ti mai chuh. Awm ngaihna ka hrelo, ka ṭap zawih zawih a, a sawi engmah ka hre tawhlo, ka awihlo, ani theilo. Thih thleng atan rinawmna min tiam asin. Hmangaihna hre ngailo hmangaihna awmzia min hrilh a, hmangaihtu leh Hmangaih neih hlutzia min hrilh a, mahse, Hmangaih ten a hnawl nih hreawmzia erawh a tawrhin min tawrhtir si. Tun hma kha a thu talin min lo hril chu ni se ka hre thiam deuh tur ania, a tawrhdan pawh ka thiam deuh mahna, mahse, hnawl nih leh phatsan nih hreawmzia kha min lo zirtir silo.

Ka thinlung thianghlim tak chu Hmangaihna a thikthu chhiatna I tuh a, hmeichhe hlutna hre ngailo chu Hmeichhe pakhat vangin min ṭha tir ta anih hi. I aw mawitak , ka hlimna min thlen ṭhintu leh I sms ka hlim pui ṭhin te leh kan nunhlui te kha mahte a nunhlui dâwnkir chang hian KA ṬHAPUI LEH SI ṬHIN ti a in ngaihtuah in, Ka hmangaih em em, pawnchhe hnangkai hnawl a min hnawltu chu nghilzai rel a lengdang chhai zai rel ve tawh turin ka rilru ka siam fel ta a.

http://lenruolkhawvel.wordpress.com/2013/08/01/ka-tahpui-leh-si-thin/

A chang hi chuan duhthusam ram atanga duhzawng thlang te hian kan buai a, a tak ramah erawh chutiang ngawt a lo ni lo, duhthlan chu sawi loh, duhthlan tur aikal pawh hmuh zawhloh theihna khawvelah hian duhthlan tak chan loh hi kan thiamloh pawh va ni suh! Chutiang thawnthu te chu lehkhabu ah chauh a lo ni lo, hun inher zel hian kan nunah pawh a lo her chhuahpui thei a lo ni. ‘Mipa tan cho rual loh a awm ngai lo ve’ an lo ti anih pawhin tun tum zawng cho chhuah rual loh a ni tlat.

Hun liamta ah te chuan

Tunhma chuan thinlung lam hmangaihna nge hmel duhna tih hriatloh luitui luang laiah khan kan lo cheng ve thin a, kan duh leh kan liluh a, kan peihloh hun tikah kan inphorosan leh thin. A hunlaiah na na na kha chuan chutiang reng turah riak pawh kan dah. Kum a lo tam a, rual u zawk chan kan lo chan tak hnu hian chu luipui chuan min luan liamsan a, a dai pawh kan dai pha ta meuh lo a nih hi.

A ni tak a, hmanah chuan hmangaihna kan tih te chu dil theih thil a ni a, kan dil a, kan ngen a, kan ngen chhuak mai lah tak a, tunah erawh chuan ngen ngam tur alawi ka awm ta lo a, ka’n han ngen ve chhun te lah kan hmu ta mai lo nen, ‘ka va tih luatah lengin ka zir sual e’ tih ang maiin ‘ngen loh tur ka ngen ta em ni’ ka ti rum rum.

Chutiang chuan a ni, a vawikhat na atan Biakin kawtah ka hmu a, ralkhat hmuh mai phei zawng ni mahse a sam phe siau siau kara a mitmeng mawi tak te, a nui hmel thlir ninawm loh te, a incheina phuah remtu a fuke duhawm tak te hmuh hmaih rual a ni lo, a belchiang tura va panhnaih a ngai lo a, ralkhat atang pawhin lung a dum zo a, van chungsanga nisatna in hnahchhawl a em vuai ang maiin ralkhat atang pawhin ka uai zo ta. An sawi ‘vawikhat hmuhna ah hmangaihna a piang’ an tih kha a theih em loh pawhin engemaw ti taka duhna hi chu a piang thei e. ‘Mihring chu bawlhhlawh sa a piang’ tiin lo sawi thin mahse, a maha Siamtu kutchhuak hnuhma hmuh theih chin zawng han thlirin hei zawng bualfaia piang a ni ngei ang.

Khawilo ramchhuak pheichham man an sawi ang maiin ngaihtuahnain duhthusam nen a umzui a, tui ang nem biahthu hlanpuiah a sawm a, a pawm leh pawm loh lam hre hman loin runhmun rempuiah leh fanau maltluan chawidunpuiah a keuhthlu fel der a, ‘damchhung mi hmuak apiang I tirh ni se’ tia khuanu hnena duhthusam sam awl ber tum a ni.

Chona hautak

Chutin kan inhmu zeuh zeuh a, ka ngaina zual ta deuh deuh a ni. Chu ngainatna chuan hmangaihna lamtluangah pawh min lo hruai thei hle dawn a lo ni a, hriatloh chhungin chu zinkawng zawh tur chuan ka inpeih ta ut mai. Mahse, chu zawng khawvel dang a ni a, mahni a zin mai theihna pawh a lo ni lo a, a zinpui tur ber hmin phawt a ngai si a, zin tura inpuahchahna hahthlak ka hmachhawn ta reng mai.

‘Mite anga hmangaihna zawlaidi benga hriatna mai nilo thinlung chhungril thleng phak fah thei te ni ila’ tia duhthusam chang a awm a, ‘khuanu hian mumang ram lamah ka ai rawn awh thut se’ tih chang te pawh ka nei. Khawilo hmangaih thawnthu ka chhiar liam tak anga engemawti zawng deuha rawn inherchhuak mai tur ang te pawh hian ka beisei thin a, mahse, chung zawng zawng chu mumang ram a mi an ni a, herchhuah ni reng a awm si lo.

‘Chung ang duhthusam nite chu herchhuak lo mahse lawm zel tang e’ tih ngawt chuan min hnem zo lo fo a, rauthla a lenga va rim ngawt pawh duhkhawp a tling zo lo fo. chung hunah chuan muthilh tum ngawt in awmzia a nei lo a, ‘hmangaihna tia an lo aupui thin hi beidawn pui tur mai chauh em ni’ tih rum rum chang a awm. Han thinrim pui ngawt dawnin awmzia a awm der bawk si lo a, beidawn tawpah khawi lo thlalak hlui hai ruk ruk mai te pawh a awl tan ta.

Hlimni zeuh zeuh

Engemaw tih nikhua a lo thlenin a duhawm tawk chauhin a rawn inchei ang a, a sira kal ve nih mawlh ka lo thlahlel thin. Eng thuam pawh rawn inbel se, kei ka tan a mawi ber fo a, mawipui theih incheina ah zawng Siamtu malsawmna a dawng bik hian ka hre thin. Hriat phak tawka a rawn nui ri te chuan thlasik zan reh laia fak hla sakin lunglen a kaitho ang maiin thinlung a fan chhuak thei asin. Chung nikhua te chuan eng hmasawnna em hai chhuak thin lo mah ila, ‘ka kianga i awm phawt ka tan khuavel a par leh thin’ tih ang deuhin ka lo ralkhat hlimpui thin.

Khua hmuna leng mah ni ila, mahni seh seh mual hranah ti niawm takin kar kan tluan a, Pathianni lo her chhuak turte chu Tlumtea thlirin ka thlir ta fo mai. Hun dangah chuan Pathian biak inkhawm te chu mawhphurna pakhata ngaia tihhlawhtlin thin a ni a, tunah erawh Pathianni karkhata vawikhat chauh zawng a tlem lam deuh a ni tia auchhuahpui te pawh ka nap ta mai, inkhawm chhun ah pawh ani nge ka hnaih zawk a ni neitu Pathian tih ngaihtuah tham a tling ta. A kiangah zawng Siamtu Pathian; a thilsiama fak hi a nuam bik a, a hmangaihna chanchin te chu hrethiam ta riau hian ka inhre thin a, chu ni reilote chuan min va muan thin em!

Khawilo chhuahvah kan neih ho chang a awm a, beiseina tisang tu an ni. A hlat poh leh beisei leh beisei loh tawn tur a tam mai a, a rei lam thu lah rei lua a awm thei si lo. Mahse, Pathian thuin ‘thawk lo chuan ei pawh ei suh se’ a lo tih ang maiin beiseina ngawt chuan amah maiin rah chhuah tur a nei si lo a, ni lo chhuakah tlang bawhtu chhum te a zamral thin ang maiin boruakah a thamral zel a, chhawm nun zui tak reng ka nei lo.

A liam dawn ta si

Mihringa duhna awm hi hmangaihna ah kan chhiar dawn anih chuan Hmangaihna hi hmangaihna mak tak a lo ni e. Pathian hmangaihna zawng dawhsanah kan aupui tak lawm lawm a, Ani ka hmangaihna ah erawh ka inchaih buai. Mihring hmangaihna zawng a derdep em a, au chhuahpui tlak loh hmangaihna te pawh ni hmiang, Zing nichhuak duhawm tak hian huaisenna thar rawn her chhuahpui thin mahse a kiang ka lo thlen meuh erawh chuan huaisenna zawng zawng chu engmahlo an chang zui thin si.

Chutiang chuan hun thar kan chuang kai a, kan inkar thawnthu ah bung thar erawh ka kai thei si lo. A pawi ta ber mai chu chu hun inher chho zel chuan thenna ni te pawh a rawn her chhuahpui dawn ta. Mite angin an sawi hmangaihnaah la inchiah em lo mah ila, kar hla dana min han awmsan dawn meuh chuan tlangkhata len chauh pawh a lo thlamuan thlak tih ka hre chhuak a, hun liamta te chu ka ui thar leh hnuhnawh a, kohkir rual a ni si lo. Chutiang ngawta nun bung khat han ziah tawp mai chu hreh viau mah ila, ka duh avanga duhthlang thei ka ni ngawt bawk si lo.

Kha chen ka tana malsawmna a lo nih ve dan te chu a thu leh hla zawng pawha puanchhuah a chakawm, mahse, chu zawng ka thiam phak bak a ni a, min beisei lo mai zawk a ni ang chu! ka thiam tawk chu ‘engemaw changa min duhsaktu lo awm ve hi an hlu asin’ tih zawng a ni mai. Chumi piahlam zawng Bible hla thlankhawm zinga mi ka khawnkhawm anih ngawt loh chuan sawi belh tur ka hre lo.

Chutin huaisenna zawng sawm khawma nang ngaih biahthu thiam tawk te a ka han thailan tak kha chhan lohin a liampui ta si a.

Khaw hran hran kan fanga, kilkhawr tak tak, mêl lung pawh ina a thlen phak tawh loh na te a ni. Vân paw’n a khuh phak tawh lovang a tih hial khawpa hla a thang vang vang kha kan ni a, an chhûm tepawh a pan hlang tawh, hla tak hi a ni tawp mai. Motor nen a luh chu sawi loh fur lai phei chuan“Siliper” takngial pawh a bun luh theih loh tep zel a, Motor a chuang ê ti lovin, mawng hi kan hung hman ngai mang manglo a, chuan ai mahin nawr kha a thui mah thin. An Jeep chuanman hi cheng zathum leh tharum a ni. Tlan chak lam hi a chuti lua lo khawp a, nu ho thingphur pawn min kal pel fua fua renga, eirawng min lo bawl kep turin thu te kha kan chah lawm lawm thin. Kawng tluanin Bawngkai ho nen kan in “Race” tluan parh a ni hrim a, chak tawka han tlan pelh ve chang te hian kan lawm thei em em mai a, kan han bye bye ve lawp lawp a… a chhak mai ah kan lo tâng leh mai thin, vawi za dawn kan in thlah hman in ka hria!! An khaw kawng te chu a han te lulai khawp a … Pa nuamsa êkin kawng tia lek hian a kaw riak chauh mai a, tih fuh loh changa ip tepui lian deuh ak han tawn fuh phei chuan “Back” ngat ngat ngai hial khawpa tê leh tawt kawng te a ni. Kawngkam hnim te lah Kânchhî-i englo hmul ang mai in kawngpui lamah rawn a buk thla chhûm a, Vangvat kailawn tha tak a lo ni a, Motor chhung atang pawn kan Chabet kâi mawlh mawlh mai zel.

Driver duhthlang thiamlo deuh te chu kawngpui vângtan zawng in an in hûng leh hê hâw thin a, in dim theih ni hek lo, min Dumka Kêl phruh miah miah mai a, Beram a hmul mettu hma a ngawi renga a awm ang mai hian kan ngawi kara, fur lai mah ni se thlan sa phûl bulhin mâwn hmetin motorah kan thu chip hman reng mai. Kawng titoh tak ah chuan a dul kiar kiar kha kan sawt duh a nimai a, chunglam leh hnuailam hi kan tauh tawn ngat ngat a, mawng ai mahin chip hi a sil zawmah a, tum loh takin kan in pawm leh nawlh nawlh thin!!!

Kan Pî leh Nula karcheh a chuang tihtakah kawng chhia in a min han thap vawr suau tawh hi chuan a khawi zawk zawk emaw hnute hi chu ka nghawk then leh nawlh mai thin a. Polite taka hnute nghawk ka nih a vang khan huat thu awm suh kan in nuih leh tawp mai zel!!! In dawm ngheh reng a ngai a, kawng an lei deuh lahin vawn a pelh laklawh chuan sira thu tu tu te emaw hnute hi kan dawm leh chut zel mai a, in vawn ngheh a har khawp mai!!!.  Mipa, tlangval hnahkhat ni na na na chu kawng chhe karah pawh he thinlung hi a mipatna a lo chhuak hman peka“Mo-thar kap” ang mai in kawngtluan in thinlung a hnawng chuar mai a. Ngaihtuahna a lo hmul miau chuan hmalam ah hian a in do kalh ve rûn zel mai zela, a sawh thlep hnawk ang tih hlauhawm khawpin tan a khawh ve tui mai a, Pastor thinlung ka mamawh takzet mai. He kan tumkawng hi Sunday school zirtirtu tan pawh engemaw kawng tak chuan kawng sexy tak a tih loh theih loh. Mahse, Seat kha chu ka thlang fuh thlawt a ni!!  (kan Pi khan a chhiar leh em lovang chu)…

Kham panga kal tih takah rin na pan deuh chuan kan thil sual tih zawng zawng te kan ngaihtuah chhuaka, naupan lai a kan chini bar ruk thleng thleng mai khan hrilhfiah hran ngai hauh lovin a fiah uarh uarh tawh mai a, Isua meuh pawn Gezmani huana a thil hloh “Thih thlamuanna” kha a ngial a ngana han hmachhawn tak ah chuan a lo chiang khawp mai!!! A zirtir luhlul deuh deuh ho kha dem tur zawngin kan dap chung tawh mai a. Chhandamna ah hian chian hi a lo har duh fu mai!! Baptisma chan that tak mai kha ka nap rum rum a, duhthaw luat avangin khatih lai kher khan chuan a chian lehzual nan “a hnim a in hnim” ngei kha ka thlang ber mai awm e.

Khua kan lut ta cheng a, Power supply chu khawilam, Bati Original pawh hmuntur a awmlo hrim hrim mai a, Phone pawh VCP Pu Tlângtlawha Sertawk Kûng zâr dinglam ah chiah signal a awm peka, chu pawh in lawn chhawk a ngai zui!!! Satel tluka thing thiamlo hi “Ănka- bâwm” nen dul pilh hrupin kan han lawn chhuak ve hram thin!! Chhum a zin palh hlauh chuan thing zara nghah char char kha a ni tawp mai!!! Harsatna tamtak kar ah duhtak te kan han be tlang ve hram a, a chham sweet theih loh bawk nen, signal awmloh awih lovin min lo ringhlel ve tumhranga, kan han insawi fiah dek dek a, a kûng bul lama waiting list ho an lo nui thûm leh huk thin. “Lo inbual fai rawh…” chu kan tih hram kha!!!!

Heng zawng zawng karah hian ka suangtuahna ram luah thuk ta ber mai chu, heng thingtlang kilkhawr lehzuala awm kan unau te hian châk la in pûrchaw puakphur rit tak tak nen, then sen rualloh vangvat karah, zing dâi vawt tak tak te pal darhin an nitin nunna tur atan mamawh te an lo lam khawl ve thina, Pisa te dawrin inthlahrung tak leh inkiltawih takin thil min rawn zawt ve dek dek thin. Ngaihsak an hlawh loh pawhin ngawireng in min nghak fan fan zel a, chutih lai in, kei tlangval satliah, mahni hminga vahsan pawh la la lo hian thingpui hâng takngial pawh hlui nachang ka lo hre lo thin a, ka lo va han mawl tawk tak em!!! Ka inchhir takzet mai. Tun chinah ka ti leh tawh ngai lovang. Thingtlang nu leh pa te u, in lova in thar chhuah hahthikula in thlawh chhuah, thlan tui far zawih zawih a in rawn phurh thlen, in thlai thar te hi tlâwm dîlin ka lo dawn ngat ngat thin che u a, min ngaidam ngawih ngawih teh u. Pawisa nawi kîr tur in neih loh paw’n ka ngaidam vek tawh ang che u. He ka piantharna hi Kross ah ni mah suh sela min pawm sak hram turin ka Zawlkhaw unau te ka dil e.

Ngaihsak ngai loh, duhsakna dawng lo te hi i hmangaih ang u.
Zoram Sorkar ah hian an kawng hi tun ai hian ngaihsak ni thei se.
Mnister leh MLA te hian kawngchhia thlawh khumin, kawng an mangnghil mai ang tih a va hlauhawm tak em!!!

Hemi kan zin tum hian kan member Lushai_er nen Zokhawthar lei bulah kanin tawng nawlh a, Sermon kaihhruaina lehkhabu a hûm in ka hria…

BEIDAWNG SUH

I Thlâ chaklo hliam tuar chu a tlu sawp renga
Tanpuitu âu turin âw reng a chhuah thei lo.

I taksa chu i thunun thei rêng rêng tawh lova,
Tanpuitu au turin din chhuah zai reng a rêl thei lo.

Beidawnna in thihpui khawpin a ti mangang che a,
Tanpuitu âu turin beiseina rêng i nei tawh lo.

Khawvel mi te chuan i chahthâk hun thlirin an en thup che a,
Chhandamtu erawh chuan i thawh hun nghak in a vil reng che.

Khawvel mi te chuan “a tlin lovang” an ti che a…
Chandamtu erawh chuan “ i thei tih ka hria” a la ti fan si!!

Angel ten an vil reng che a, Chhamdamtun a mit reng a la sawn lo;
Tho la ding ta che i hliam a dam e; tunah Krista chu pan rawh.

“Misual thi tur an khenbeh khan, chhandamna lui a hmu
Amah angin sual mah ila, min la ngaidam duh e…”

Zra: 19.07.2013

Ka thianpa chu KTP OB a ni, YMA ah pawh OB tho a ni!!! Tuk khat chu, a thosual a, a tih loh tur a ti ta!!! YMA Silver Jubilee lawmni a ni a, danglam tumin dâi vel hrût pâwlah a lo zuk tel ve a. Chawhnu her a nih meuh chuan Bang bawh in a luak a, Ban dawmin a ding awn ve ta luai mai!! A tih ngai loh a nih avangin a thiamlo bik hle mai!! A hmutu te thleng in kan khawr vek a!!! En dan kan thiam mawlh lo a ni e!!!

Kohhran beng a thlenga, dah hran duh pâwl an awm ta!!! Rorelna pindan atang chuan thu feikibâr in dim hauh lovin an dêng a, an dêng ngam vek a lo ni~!!!! Thiam loh chantir a ni ta. A nihna zawng zawng hlih a ni a, thawhlâwm khawn tu a tan takngial pawh a tlâktlâi ta lo!!!

Ni e, Kohhran hi chu a thianghlim tur a ni. Bawlhhlawh hi chu paihchuah an ni mai tur a ni. A vui hauh lo mai!!! Thlâ a vei a, a khawharna chu kaihthawh a ni ta!!! Biakin dâr ri chu a hnuk ti ulh tu a ni a, Biakin pan a mi kal a hmuh in, mittui hruhul turin Bed room a kal thung thin!!! A inchhir zia chu lang chhuakin, Mithi in ah mittui tla zawih zawih khuang te vaw bawk mahse, A chhung te takngial pawn an ngaidam theilo tih a chiang a. Inchhir a sawt tawh silo. Pathianin hian a ngaidam a ngem le.

A nunkhawhar chu a beidawnga, rûi zui turin a harhfim tawh bawk si!! Mihring siamthat nan khawdur a ngai a ni tih a hai lova. Mahse, khawthim in a nang zui si. Kal zel dantur a hre mawlh lo a ni e. Mi te endawng; thuhriltu te tlawh duh tawh loh hnu chuan a hun tam zawk tapin a hmang ral a. Hmangaihtu te chu hmusittu an lo ni zo ta!!! Tu in nge chhan anga, tu in nge tanpui ta ang le?

Tun thawhtan zan khan tlar hnungberah kawr dum ha in, hawi chhuak hauh lovin a rawn thu a. Mi mai mai te zing ah mi lawilo chu ngawi rengin a thu a, hruaitu ropui a lo nih thinna reng a lang tawh lo. Dawhsan a thu kei hi ka zak tak zet a ni, ka famkim loh na te a tam hle si a!!!! Engtinnge LAL hma ah ka inpuan ang le?

Fanghma thar ko
Zanriah chhum hun a pel a, tlai lam ruahsur tur intham tanpuitu khawpui thawm dim ang reng takin a ri nghawr der der a. Ral khat tlang chhip erawh ruah kungin a bawh paw chi chiai thung. Dai hnaia thereng chi khat chuan uar takin “reng-reng-fawk-fawk” tiin uar takin zai a lo vawr bawk. A ni taka sin, chu rengchal hlim taka zai vawr chu keini tan chuan nghahhlelhawm tak a ni tlat – engdang vang ani lo; ‘fanghma thar’ ko tia kan hriat a ni tlat.

Beisei lawk ang ngeiin, losul haw a hun meuh chuan, chhuahtlanga ka nu leh pa feh haw chu nghakhlel taka thlirin, fanghma tuai thar lam tak mai min rawn hawn beiseiin kan phur hle thin. Thenawm nu leh pate’n in an luh hmaa an fate fanghma an han pek a, nu leh pa’n min hawnsak tur an la thar loh chuan a hrehawmin rual awh a na ve thin hle.

Fanghma chanchin!
Fanghma hian hming a nei ve nual asin. Ka hriat leh in hriat hi inang tak maw? Hma-ram leh hma-hnip kan nei thin a; thalai tan chuan hma-ram han thial rik rap rap hi a nuam; chutih rualin hma-hnip hi ei a hahdam, tin a pian a mawi tlangpui zawk bawk.

Fanghma sen
Sen tih hi sihsen tia sen anga lam tur. Fanghma sen hian rin loh tak maiin a hnun hnaihah hling ang deuh hi neiin a bawl ve tiar thin. Fanghma sen pian nalh tak hi a duhawm riau.

Fanghma tuai
Tuai tih hi mautuai tiha tuai lam anga lam tur a ni. Fanghma tuai hian chhawlhal a chhawk ber awm e. Tin, mi tam zawk ei tam ber pawh a niin, a hming ang hian fanghma rah rau raua itawm ber a ni.

Fanghma hur
Fanghma tuai chu lawh mai loh chuan, a rawn a eng tan tuih a. Hetih lai hian thur si, thur tak tak si lo hun lai, fanghma tui loh ber lai a ni awm e. Chuvangin, a hming pawh a mawi teh chiam lo.

Fanghma tai
Fanghma tai chu a eng tak a, thur pawh thur tak a ni. A hawng chhah pawh ei tawh lem lovin, a laia phel phawkin a mu paih fai hnuin a a chhul leh a hawng (a tai chin) thirfianin kan ziat (scoop) thin a. Thur ngam vak lo vin chini an phul bawk thin, a tui thei hle.

Ka nu ipte thui ngei mai a fanghma tuai lian tha ler lawr pum hnih phur zo rual kan nih lai te kha a va ngaihawm thin em. Wai wai, magi, rum pum, ladt lei ngai lova, tui ti tak leh rual awt bik miah lova nu leh pate thar chhuah ngei tui ti tak maia kan han ei hluam hluam thin kha a manhla bik hian ka hre thin. Lung a leng teh e.

Hmangaih leh duh ber mai nen daitam a tlai nitla tur han thlir liam vawng vawng mai chu ava han nuam ber mai em. Hei hi em ni an sawi ‘Damlai pialral’ an tih thin chu ! Ka hmangaih chu ka tangah bei vawng vawngin; haw huna chhungte thinur hmaisen tur pawh a dawn phal lo. Lungchim taka phun sep sepin, “Duhlai, Khuanu samsuih an tih hi a awm tak tak anih ngai chuan keini hi kan ni ngei ang tiraw” tiin a lairil duhawmna chu min hmuhtir a. A hmel atang chuan kei ai a hmangaih leh duh a neilo tih hi ka hre chiang em em a ni. Ka hmangaih ka enchim loh, nang nen hian Khuanu samsuih chu kan ni chiang alawm.

Aw, zan hlimawm, Aw, zan duhawm… hlimna min va han pe nasa tehlul em, hei mai hi duhtawk lo in famkimna ram chu min thlen law law ta che. “Ka duhlai, nang nen hian thihna chauh lo chuan min then suh se, a hun tur pawh a hnai tawh e, chutih hunah chuan nang nen hian runhmunah lengdun in pumkhat kan ni tawh ang, tudang ngailo ten hmangaih par kan tlan dun dawn nia” ti a ka hrilh lai a hlim tih hriat em em a ka Chuailopari nui hmel chu ka dam chhung hian theihnghilh leh thei in ka inring lo.

Mahse maw.., mahse maw.., ka sawi ngamlo.., sawilo thei ka ni bawk si lo. Ava han rapthlak tahlul em. Natna khum a ka Chuailopari mu bem mai chu ka en ngamlo.., mahse, enlo thei ka ni bawk si lo. Chuailopar pawh a chuai thei alo nih hi. Engtin nge maw ka tih tak ang aw… puitu ka va han ngai tehlul em. Ka Chuailoparmawi a chuai zo ta. A heh sen vam hiam thin te chu alo dâng ta bei a, a bahsam tle siau thinte pawhin an mawina an hloh zo ta.

Ka hmangaih chuan a ban tha chaklo tak chuan min han ban tawk tawk a, aw tham tiaka rawn tawng chhuak in, “Duhlai, kalsan che hi ka va han hreh tak em, mahse ka tuar zo tawh si lo, famkhua ka lawi hun chuan e, i fawhna thin ka hmuiah ngei hian fawp chungin min han thlahliam dawn nia aw…”

Aw.. ka Chuailopari biahthu min hlan dan chu ava han dang ta em.. A awchhuak chu ka bengah hian a ri nawn awn awn a, ka chhingmit a luaithli lo hnam chu ka dang zo mawlh lo. “Ka duhlai, thlaphang reng reng mah ta che, Khuanu’n kan chungah zah angai ang a, nang nen hian min thenhrang reng reng lovang” ti a ka hnemna awka pawh chuan a chunga thihna thlazar lo thleng mek chu a dangkir zo chuang si lo. Ka Chuailopari chuan thei leh thei lo a min nuih ver ver chungin min han pawt hnai tawk tawk a, duhthawh taka ka fawhna thin a hmuiah chuan dim te in ka zuk fawp vawng vawng a, chutih lai chuan amit min chhin san ta.

Aw.., he lei a ka lo piang ve kher kher hi ava han pawi tak em. Ka Chuailopari’n famkhua min lawi san ta. Ka tan hian dam chhan tur a awm ta lo. Thil engkim mai hi ka tan hian a chuai zo va, ka nunna ngei pawh hi, bel, a letling zawnga hun ang mai in a ruak zo ta. Engah nge maw ka nausen lai khan ka nu leh pa te khan min lo uphlum mai loh le aw.., anih loh pawhin ka zan mute hi tho leh tawh lo in ka Chuailopari kha zui ve law law ila ka va han ti em. Khuanu samsuih pawh hi a phelh leh theih alo nih hi. Khuanu pawh hian min va han suih nghet lo em em ve le.

Ka duhlai ka enchim loh Chuailoparmawi, fanau maltluan chawi a nui dun tur khan min tiam ani lawm ni, engatinge heti mai a famkhua min lawi san leh tak si le.., i zûn ngaia damchhung hun hmang tur hi min dâwn lo em ni,, kan sul i hnu ka fan chang hian Thinlai ah i thar leh thin ka Duhlai ka enchim loh Chuailoparmawi.

Ka century siam na post 28th. Apr. 2011 khan 2007 ah he site ka luh tan thu ka sawi a; chu chu kum thum leh a chanve vel tihna a nih chu. Tunah hei, a kumhnih leh thla li naah a zahnihna (Double Century) chu Pathian zarah ka lo tlin leh ta der mai. A za na ka siam chhung aiin a zahnihna siam chhung chu tlemin a rei lo deuh a; a ziaawm chho zel turah ngai ang. Ti ngawt ila post tur hi a vang thei riau mai a; engemaw kan an dawn ni?

A zahnihna ka tlin chiah thu ka han tarlang tak naa; a nihna takah chuan sawm vel chuan ka khum tawh zawk in ka ring. A awmzia chu nick hran hmanga post ka neih nual bakah delette leh te a awm nual vang a ni.

He site hi ka chhawr em em a; ka chan (lost) tur pawisa cheng sang chuang ka neih let theih bakah hmun hrang hranga ka kalna vela thil awmte he site kaltlang hian ka rawn zawt hlawm che u a; mi pakhatin hre vek lo mah ula a, hriat a mual mual nei in lo awm zel a; ka lawm takzet a ni. User thenkhat hriat ngai reng reng loh tur, hmelhriat atana tha fahran ka tawn phah nual bawk che u a; ka lawm tak tak a ni.

E, chuan, ka lehkhabu pawh he site atanga lo piang pawh ka puitlin ve ta mial a; ka lawm tak tak a ni. Chhiar ve duh te in lo awm takin ‘MANGCHHIA’ tih a nia; lehkhabu dawr hrang hrangah ka dah ve e. Post pawh a awm ve nghe nghe kha.

He site-ah hian user thahnem tak kan awm tih ka hria. Mahse, tunah hian post en tur hi a vang pharh mai a; tunhma kha chuan post a tam chak lutuk a; kan post pawh duh aiin a liam hma thin a nih kha. Mahse, tunah zet zawng kan post in a chung ber hmun ni hnih chuang a awh changte a awm ta hial mai. Tan lak kan ngai khawp mai. Tin, comment lam pawh I uar leh teh ang u. User hi kan tlem ta thut emni? tia ka ngaihtuah mek laiin kan admin pakhatin ‘User kan delete nual maithei’ tih a’n post meuh kha chuan kan tlem loh zia a chian em si kha.

Tunhmaa comment first nih kan inchuh nasat thin zia te kha. A ngaihawm ngawt mai. Kei phei chuan schedule ho ka’n en a; publish a nih hun tur a hriat theih miau avangin alarm hial set in first tumin nasa takin ka bei thin. Tumkhat alarm rik a hun tep tawh tihin phone call ka dawng hlauh mai a; ka theihnghilh zui bawk nen, ka hriatchhuah hun meuh chuan an lo intlar tuar hman a ni. Khami tumte khan ka thinur deuh bar kha a nia; tunah zawng darkar nga chhungte comment tu hmulo post a awm ta nual mai.

Tin, admin ho pawh tang teh u. Tunlai phei chu pakhat chauhin in vil ni ten ka lo hriaa; a zialo khawp mai. Tin, comment pe ngai reng reng lo pawh in awm a nia. User thar deuh ho phei chuan thenkhat hi chu admin in ni tih pawh an hrelo hial in ka ring. Tin, comment in pek hian a post tu tan a lawmawm ve thin khawp a nia.

Manage-ah kan lut a; pending list-ah publish loh tur tih chiang reng a awm rei lutukte pawh hian hmun a tihhnawk bakah pending number a lo thathnem deuh chuan lawmawm hle in ka ngai thin a nia; mahse, a thar awm si lo in rei tawh taka mi chauh a lo ni leh si thin te hi chuan hrilh a ti hai deuh thin.

Facebook kan inlantir lutuk deuh niin a lang a; fb kan chhawr viau a nih paw’n I inlan tir kher lo hram ang u.

Ka lawm e.

http://imgur.com/fQmq45d

Ka farnu duhtak, Chingal bai tuitak leh Saum sawhbâwl pir phak lovin thangkhat lian dâwn i lo awm bo ve tareng mai!!! Zoram khawvel leh thalai te ningkhawng hmu leh hre phak lova i awm hnu ah; Tuithiang tualnuam a tualchai turin i puanthuah te i rawn têl dawnta tih ka lo hria a. Phûr namenin kan phur lo!!! Amaherawhchu, kan sumtual leh chhuahtlang nunphung changkanna chimawm tak tak leh danglamna dangdai tak tak tena a lo barakhaih che a; i men phar awn awn loh nan kei i û hian thu kam hnih khat ka’n rawlruk teh ang che.

Thawhrimna avanga i sakhmel pawr tak leh phuai tak te chu tuaihnum lovin Zo khaw ‘Tribalywood’ ah i rawn pho chhuak dawn a ni a, changkanna chihrang hrang ina a chiahpiah te khawvel ah hian hralh a tlâk loh chu sawi loh melh pawh a hlawh lo maithei e, mite angin sakhmel hmatheh tur hmaifang felfai neilo mahla, Belvâl val a vâl satliah te thlang mai lo tur leh an lak a kut kuangkuah thiam deuh turin ka duh hle a che. Kawtthler a chak tak tak a tlan ching te hi, Biakin kawng a tlan muang tak tak te an nih thin avangin an lakah mit lên lo la, i thinlung phei chu hawng hauh suh ang che.

Thlawhhma Maipâwl lâwr hmaih anga langsar taka i hawi paw pheu leh lawh hmaih hmarcha hmintâi ang vât a sen vâm ham maia i heh han ling hlar te chu kan hmu chak lo a ni bik reng reng lo. Ninawm khawpin zar tu nei la; kalna apiangah kâwktu i neiang tih ka hlauh pui che avangin lâr lo leh langsar lo thei ang bera awm thiam turin ka duhsak hle a che. Lunghlu chu laihchhuah a nih hnu ah a ropuina leh a hlutna chuan fak a hlawh dawn chauh si a, nangmah lova inpholang thawt thawt lo turin i mawina te i thup thiam dawn nia. Tin, I thuam i thlan dawnin nangmah ti mawitu ai in i zahawmna vawn pui tu tur che a ni em tih ngaihtuah hmasa la, i thuam nilovin i nungchang chuan chei zawk che sela, i nunna atan i nungchang chu uluk hle angche.

Hriatna kawngah hnufum bik ni lo la, finna kawngah fual fâl nih hlau hle ang che. I zir sanna hmangtangkai thei turin thiamna nei la, i thiamna chhawr thei tur mihring bulah i theihna tih lan dan tawk thiam ang che. Heti khawpa zirna ngaihsanna ramah hian tih tur hriat loh avanga Doctorate degree zir ta mai mai an tam zia hi ngaih tuah la, Dah mai mai tur Degree ni lovin thiamna tak tak, chhawr tangkai theih leh hman tangkai theih nei ngei turin i thil zir chinah bel la. Lehkhabu kawm inkar piahlam ram i dai hun pawh a i buai lo turin mithiam (Scholar) nih tum zawk ang che. Mi zir sang hman tangkai theih loh leh Lehkhathiam chawmhlawm ngai nih hi zak hle la, hnathawh zak lo la, intohdelh loh erawh zak hle ang che. Lehkha i zir lai in nangma tan chauh zir lo a, kan chhungkaw tan chauh pawh zir hek lo. Kan ram leh hnam tan zir thin ang che

Krista avanga Kohhran bêl tura koh hran i nih chuan, uluk takin ngaihtuah la, a hniak tam lam tih avanga kal ve tawp lovin, kawng thar i zawh avanga danglam tur thil te dâwn hmasa ang che. Hruaitu nihna chuhchiam chi ni lo la, nangmah chawisang (promote) thei tu tur, thianza ho te tih lawm tuma pâwl hran (groupism) din lo turin ka ngen chiam a che (heng mi te hi Kohhran, KTP leh YMA ah te an in phumru fo si a) !! Hmingthatna tel lova lansarhna hi khaw laili a nawhchizawrhna hmun ang mai in a langsar a, khaw dai fêm a zu zawrhna hmun ang mai in an thlângthang thung thin tih hria la, lansarh khêl loturin ka duhsak hle a che. Hruaitu te hi Pathian ruat an ni tih pawm thlap la, nangma tawkin tehfung lo khai sak lo la, an lo chetsual tawhna te a bûk lovin an rahchhuak te thlir sak zawk hram hram ang che!! Ngaihdan a nih loh châng a thinrimna thup thiam te hi thinnel an ni a, lungawi loh na lan chhuah tir lo te hi zaidam an ni tih hria la, i hmui chu phunchiar lo turin pet fan fan la; sawisel a hunah, phun lungawi mai mai mi i nilo tih erawh i chetzia in lantir ang che.

Chhawmchhaih lova kawm theih loh, bawl phur ngai te te ang chi mihring, thu tak leh thawnthu, fiamthu hun leh tihtak hun hriat pawlh mi nilo turin ka duhsak hle che a, Chanvo pawimawh chelh changa in tih zahawm chawp ngai lo turin zahawmna chu i nihna lo ni zawk sela. A nelawm tawk chauhin nuila, a zuam-awm loh tawkin fiamthu thawh la, nula te entawn rawn tlangval te enthlak rawn ni thei turin i nun uluk hle ang che.

Hmakhaw thlirna leh hmachhawp te avangin i chhung te hi harsa takin kan la nung a, inchung pawp leh Carpet pawp karah kan la nui lui hram hram a nih hi, Technology leh thalai te nun thang chak tak karah hian min changkan san lo turin ka ngen bawk a che.

Hmangaih em em tu che i U

ZR. THAHMINGLIANA, Tuithiang Vêng.

1. Hmangaihna hian chatuan a daih a, zaidamin dawhthei viau mahse hremna pawh a neive thin tho mai.

2. Mipa chuan hmeichhia a zah tur a ni a, chutih karah hmeichhia chu zah turin a khawsak a ngai ve bawk.

3. Mihring che muang tak mai thiltihpui an hreawm duh phianin a rinawm. Mihring che vawt vawt pawh an thiltih a phelh pheng phung duh hmel. Viak-ṭha tak erawh thatchhia an vang phian thung awm e!

4. One’s dream may falter but to give up is a failure.

5. Rilru hah em em tihrehna ṭha tak chu thil ṭha leh lawmawm lam ngaihtuah tlat a ni.

6. Politician-te inkar ni lova midang hnehsawh hmang deuhte hi mawl tak an nih loh vek leh intifing chhaw veh vawh tak an ni duh viauin ka hria. Pi leh pu ten, “ṭawngkam ṭha-in sial a man,” an lo tih thin kha a dik chho zel dawn niin a lang.

7. Mi rinawm chuan midang pawh chutiang turah chuan a ruat fo thin. Mi diklo leh mi lepler-te chuan midang pawh chutiang tur chuan an ring rilru ve tho bawk thin awm e. Mahni rilru put ang hi midang put tir tumna hi mihring tam tak zia zuk ni thin tlat pek a!

8. Midang kan ṭanpui hian thinlung chhungril a hlim a, chumi chuan kan thiltih tur hmachhawn zelnaah phur tak a tih theihna pawh min pe ṭhin a lo ni.

9. Thank God humans are born “somebody” and not something else!

10. Inzahtawnna neih hi mi pangai nihna a niin ka hria. “Nangmah I inhmangaih ang bawkin I vengte hmangaih rawh,” tih nen pawh a inzul viau awm e!

11. I hriat chu hria la, I hriat loh chu hrelo ngam bawk ang che. I rilru-in dik a a ngaih kha a diklo thei tih hria la, i hriatna (source) pawh chhuikir hmasa fo ang che. Tichuan rawn tlak i ni fo dawn nia.

12. Mahni ṭawng chin umphak tum zel hi mi puitling nihna niin ka hriat tlat pek chu!

13. Thawhrim rah chu a hlu a, thawh loh rah chu a hlu lo!

14. Harsatna kan tawh hian kan nihna, kan chhungril kan phawrh chhuak fo ṭhin. Thlasik khawro lai a ram leilung a lang chiang zual ṭhin ang bawk hian, kan nihna, tunge kan nih leh enge kan nih theih tih chu harsatna leh hreawmna tawrh lai hian alo lang chhuak thin!

15. Ka upa tawlh tawlh a ka chhungte leh ṭhiante hlut zia ka hre zual zel e.

16. Mipa chuan “Pa” takin zaidam a zir. Mipa chuan pa takin mawhphurhna hlen a tum hram ṭhin a. Mipa chuan bialnu emaw, nupuite emaw a vau khur khur ngai lova, pa takin an thusawi a ngaihthlak sak zawk ṭhin. Mipa chuan mipa a nih a hria a, inchhung chetah hmeichhia ten puih an ngai a ni tih hriain hlim hmel pu takin a pui fo ṭhin.

17. Chapona tel lova induhna te, hmuhsitna tel lo leh thawhlawm thawh hnem be tlawn lova Kristianna te, party ruih chilh lova mi ṭha thlan duhna te, development pawisa eiru lova ram tan a hnathawh duh tlatna te, Mizoram pawn a kan chipuite mihrang ang a en lova, vai, Takam leh Tuikuk-te mihrang an nih zawk hriat duhna te, a lang a tuai nuihzat a thimtham kar a kawp leh hreh hauh siloh simna te, hawihhawmna vawng tlat a NGO enkawlte, ngaihsamna aia thil chik peih-te, dan leh hrai zahna chang hria a kan khawsak hunah te leh, dan kengkawhtute pawhin an tih turah hlauh nei lova an thawh ngam hunah chuan Mizoram hian lemchang nun a nung lovin Pathian nung bia tiin ramdang mi ten min la fak hle tur nia!

18. Thawhrim rah chu rilru hlimna, eiruk rah chu mi huat ruk hlawhna.

19. Pawisa hlutna hre tur chuan thawhrim rah a nih a ngai ṭhin.

20. Dâktawr ten natna chi hrang hrang anti dam thei, mahse thinlung na erawh chu a neitu chhelna leh beiseina neihah a inghat thung si!

21. Hringnun a pawimawh 7 te:
a. I hun liam tawh ngaihtuah run lo la, I tun hun I hmang ṭha thei zual sauh ang.
b. Miin an ngaihdan cheah buai suh, I thu a ni lo.
c. Hun hian engkim deuhthaw a liampui thei. Hun pe fo rawh!
d. I nun leh midang nun khaikhin ngai suh la, an nunah ngaihdan nei bawk hek suh. Eng thil chiah nge an paltlang I hre lo.
e. Nun kalphung chhut buai lutuk suh, hriat loh kha a pawi hrih lo thei. A hun takah ṭul chu I hre tho ang.
f. I hlimna kawng daltu leh siamtu chu nangmah chiah I ni.
g. Han nui seih mai teh khai, khawvel a harsatna I ta vek a ni lo tlat!

22. Hnam inlungrual nitur chuan tawng hman zau ber (majority) chuan, tawng hman tlem zawkte (minority) chu a huikhawm a ngai thin. Chutiang chuan hnam zahawm tham, hnam lian leh chak tak anni thin.

Hmanni chu kan Professor in Look East Policy hlawhtlin theih rih lohna chhan chungchang a sawina ah hmarchhak State te pachhiatna hrang hrang a sawi a. Marketing, industry, infrastructure leh adt a kan hniam zia vel. Mahse chung zingah chuan  ’population’ tih hi a sawi tel tlat peka. “Engatinge population chu a pawimawh nachhan?” tiin ka zawta. Northeast ah hian 40 million vel awrh mihring kan chenga. Mizoram population phei chu sawi ngai lovin kan hre theuh awm e. Mihring kan tlem chhung chuan market a hlawk thei ngai dawn lo. huiham.

Lunglei ah te pawh hian dawrkai ho an hlawk loh em em chhan hi engdang vang a ni lo. Mihring (consumers/customers) kan tlem em a. Tihngaihna a awm lo.Krismas lai tih lohah chuan Bazar te pawh hi han kal ila alo reh duk zel mai ania. Veng thenkhatah phei chuan mihring veivak pawh an vang pharh mai a ni. Delhi ah te hi chuan Priya Complex (Mizoram House bul lawk) thlen dawn kawngsira vai kuhva thlum zuar te mai mai pawh hi hlawk tak an ni.

Infrastructure leh thildang te hi chu ‘manpower’ ah hniam mah ila sawrkarin chak taka hma a lak chuan tih dan dan ala awma. Mahse tlangram chhengchhe lutuk, inkalpawhna kawng mumal lo leh banking/industry dinhmun chhe bawk si, mihring cheng la tlem lutuk zui bawk si avang hian alawm Lookeast Policy ina alo ruahman angin ‘Gateway to Southeast Asia‘ kan nih hleihtheih loh.

Zak angreng tak chung hian “Sir, chuti chu Lookeast Policy a taka implement anih hmain kan Family Planning Scheme te kan lo ennawn leh phawt a ngai dawn a nih chu” ka tia, an nui hak ringawt.  Fa neih tlem sawi mawi thin ka ni, mahse kan dinhmun en hian ‘tam lam pan lova tlem lam pan tura inkawhhmuh hi a realistic vak hmel loh tlat’. Hmasawn tur chuan mihring tam a ngai. Innei thar te hian tan han la teh se. Han ti ngawt ilah.

Ziaktu: funny

hairehai

Grammar kan sawi anih pawhin grammar tak tak sawi ila, heti hian, tih vel ringawt nilovin, kan grammar copy na english grammar thlengin chiang takin sawi law law i la, hrechiang lova in ngainep ringawt lovin… Tapchhak zawla in tih hriat ringawt hi a tawk tawhlo tih te hi hrechiang i la. A lo chhuahna english grammar thlengin sawi ho ila mawle. Pu JF-a dan takah, sap pachal angin grammar tehi sawi ho teh ang u.

Kum 2013 ah, “ngaihdan a in anglo” la tih pawh hi tlem chuan kan changkanlohna ti lang tu a ni, (kan pawm duhlo anih pawhin a ni miau sia.). Kan grammar lakna saptawng( lehkhabu hlui ho a an ziah dan), (Ok, Sap tawng ti mai ang a tunlai deuh ve bawka, sentence pakhata bracket pahnih awm hi in hmu tawh ngai em? Grammar takin a dik em? Noun ah hian word 2 a nih pawhin a bul tan nan Capital kan hman thin laiin, “Mizo tawng” tih ah pawh Capital kan hmang chuanglo.), hi kan mi hmasa te khan an lo thiam vak biklo a grammar mumal lo deuh min hnutchhiah tih hi kan pawm duhlo anih pawhin tuilo deuha kan pawm mai loh chuan kan tawn mek a ni tlat sia… Mahni dinhmun pawh hrelova inla changkang leh keini aia changkang vai ho pawh pawng ngaihsanloh ngawt ching tan chuan lem a har anih pawhin kan nihna theihngilh thaka inla chngkang lo hian kan nihna tehi hrechiangin pawm ngam hi a tha.

Chu chu keini mizo, mi changkang bera in ngai, khawvel ngaiha hnam hnuaihnung leh TRIBAL ni si hian kan la theilo anih hi 2013 hnu ah pawh…

Grammar kan sawi a nih ro ro chuan dik takin sawi ho law law i la, “Chuti khati,” Ti mai mai lovin….

IN TIH THIAM LEH IN LAK CHANGKAN RINGAWT PAWH HI A NI BER LO, AIA THIAM ZAWK LEH CHANGKANG ZAWK NUIH TI ZA TU KAN NI TIH HI HRIAT THIAM A HUN VE TAWH HNAM CHANGKANG KAN NIH CHUAN…

ps: Chutin punctuation lam ka ngaihtuah lova sentence construction lam ani, fb ah hian tuman punctuation kan ngaihtuah thlap thlap peihlo

Mihringte hian kan hriselna hi kan ngaih pawimawh a kan in uluk a ṭul hle. Taksa a hrisel lovin engmah tih a nuam ngai lova, neih sum tam tak senralna thlentu a ni ṭhin fo bawk.

Khawvel ram changkang zawkahte chuan inhrilh nawn fo ngai lovin an bengvar thei viau hlawm a ni. Damdawi lam thiamte hnen a uluk tak a inentir fo e tilo chuan hetiang ram changkang tam tak, entirnan USA ang a mi tamtak te erawh, ei leh inah an insum theilo em em a, chutiang a nih vang chuan zunthlum, thisen sang leh lung (heart) lam natna khirh tak tak a tam viau tho mai. Eitur duh ang ang, tui tih ang chi a awm kim em mai a, engzat nge an ei an ngaihtuah ta lova insawizawi (excercise) an lak tlem leh si vang pawh a ni mahna le; chet hlekin lirthei lekchhuah alo ni zel bawk nen taksa tan hrisel a har viau pawh a ni mahna!

Mizoram hi kan la vanneihna chhan chu ke a kal ngai ala tam hi a niin ka hria. Kan awmna ramah (USA) te chuan step tlemte a awm pawhin elevator/lift hmang lo hram hram turin an infuih lawm lawm tawh a ni, “Step tlemte nitin i kal khan i nunna a pawt sei thei,” ti zawngin.

Ke a kal ngaihna a la awm tam e tilo chuan sa leh eitur lamah insum harsa ti em em hnam kan ni leh tlat thung. Vawk thau tak tak sa lo chu kan han ei ṭha duhlo ngat maite hi a manganthlak deuh chu a ni e. Vawk thau tak sa chu sawi loh, a thau ṭha ṭha kan la hmawm hmaih hmaih zui mawle! Kan ei tur hi khawi aṭang a lokal nge, engtia enkawl nge a nih te, kan thlai chawk chhuahte hi eng rannung hlo hmang a enkawl nge a nih pawh kan ngaihtuah ngaiin ka hrelo. A dawng ṭha ṭha kan thlang mai nite hian ka hre ṭhin.

Ke a kalna a la tam a, a hranpa a insawizawi lemlo pawhin kan lung (heart) hriselna tur awm tawk chu ke a kal ṭhin awm tak kan ni a, kan ka lam a kohram em avang hian lungphuchawl a thi thut thut te, zunthlum leh cholesterol sang leh thil dang tam tak kan nei fur mai chu a nih si hi mawle. India ram a state hrang hrang han thlir hian a mihring awmzat aṭang a chhutin state pawn a damlo thawnchuah ngai nei tamber kan ni thei hialin ka ring rum rum ṭhin. A chhan nia ka hriat chu kan induat loh vang te, kan ngaihsam vangte, damdawi mahni thu a ei mai mai kan chin vang te ni theiin ka ring a, thil dang tam tak pawh a awm ngei ang!

Mizo-te hian hriselna hi kan ngaih pawimawh takzet a hun tawh. Dam loh zual hnu a mangang a inenkawl buai leh chung ai chuan hmakhalh a lo inven theihna apiang a kan chet vat zel a ṭul tih hi kan rilruah tuh nun reng a pawimawh a ni. Mitinin kan tih theih pawimawh em em nia ka hriat chu, kumkhatah vawikhat tal kan taksa pumpui, kan thisen, kan mit, kan beng, kan kawchhung, kan vun, kan ha etc. hi uluk takin enfiah tir ziah hi niin ka hre bawk. Chutiang aṭang chuan thil la awm thei tur chi, entirnan, zunthlum neih hlauhawm takte pawhin an ei leh in etc. pawh an lo fimkhur theih phah dawn a ni.

Mizoramah hian naupang te te a kan vuiliam tak an tam ta hle mai. A na chang kan hriat loh vang leh kan ngaihsak loh vang a mual liamlo tur an tamin ka ring. Sawrkar lamin a thlawnin Disaster management hnuaiah CPR leh thil dang chi hrang hrang, mihring nunna chan theihna a thlawnin a zirtir thei an tih nghe nghe kha. Khatiangte kha zir theihnan hun insiam theih fo ni sela chuan mi tam tak nunna kan chhan theih ka ring tlat bawk.

Kumkhatah vawikhat tal taksa pumpui dâktawrte i inentir ṭhin ang u. Chutiang tih chuan kan nunna pawh seiin a awm thei fo mahna. “Nunna chu Pathian thu thu” tih thlazen hi a tawk lova, Pathian thu lovin kan pawttawi zawk fo ṭhin niin a lang.

Khai le 2014 chu, Pathian hruaina changin kan chuangkai leh ta. Misual member te Chibai kan inbuk tawn nan he post hi hmang dawn teh ang u…Chibai han buk duh bikte kan nei a nih phei chuan, he website-a rei tak lo lut ve tawh thin tuna lut ta vak ngai lo pawh an awm thei a, kan duh chuan a leng vek tih kan hre dawn nia.

A bul tan nan-2014 Kumthar rauthla Chibai to Sheldon & Tsa Khupchong…

Mizo pi leh pute chuan, “Sa hi Buannel-ah an piang a, Chawngtinleri’n a siam a ni,” tih thute an sawi thin. Chuvangin Buannel hian hman atanga vawiin thlengin mizote ngaihtuahna thinlung a luah ve tlat a ni. A la hmu lo ten hmuh an chak a, a hmu tawh te erawh chuan a mawizia leh a nawmzia chu hahipin an sawi thin. Tin, he hmun mawi leh nuam danglam tak, chanchin ngah zet mai hi a hmu tawh inchhir tawh reng reng an awm lo ve.

Buannel hi Myanmar (Burma) ram Hmunluah atanga chhim chhak dep, Hmunluah khawlu tlang liam, mel sarih vela hla, Luangdam lui bul lawka awm a ni. Buannel hi chhuah lam leh tlak lam dawng tha tak a ni a, a tlang inkhawh cham durh mai te chu an mawi em em a ni. Rih Dil awmna Rihkhawdar atang hian Motor keng lo tan pawh Bike a hire theih a, inphurhtir man hi pakhatah Burma pawisain Kyat (Chiat tia lam tur) 8000/- zel a ni. Khawmawi tlanpelin, Lianhna khawthar leh khawhlui tlanpel leh zelin, Chawhte thlen hnuah Hmunluah a thleng a. Hmunluah thleng chauh hi Motor-in a thleng thei rih a ni. Hmunluah atang hi chuan ke-a fehkawng tum ang tiat velah kal a ngai tawh a, kein a thlen theih tawh a ni.

Buannel-ah hian a nu tlang leh a pa tlang an awm a, chung tlang cham durh mai te chu an mawi em em a ni. Tin, a nu tlang leh a pa tlang inkarah chuan phai ruam zau tak a awm a, phai lo atan a itawm hle. Tin, a nu leh a pa inrina phaizawla lui luang hi ngil taka luang lovin a luang kawi nghiat mai a, hetianga lui te a zik zaka a han luang kawi ngiai mai hi a makin a mawi dangdai hle a ni. Chumai ni lovin a nu tlanga lui te luang pawh hi a kawi nghiat tho a ni. Hetianga Buannela lui te pahnih luang kawi nghiat maia an luang hi thil mak tak leh sawi hlawh tak chu a tling a ni.

Tin, Buannela a nu tlang leh a pa tlang dung inkhawh zur mai te chu a rai nuam hle a. Hmun thenkhat laiah chuan tlang dung sahmul thenna takah hian phul mawi tak leh ngaw dur pui, hring nghulh mai chu mawi leh mak danglam takin a inri zur mai a; an inrina laia chhawkhlei kung a intlar zui mai chuan a tlang mawina chu a belhchhah lehzual a ni. A phul phai tual hlo hnimte chu a hring nghulh mai a, a thianghlim em em mai a. Han thuin han mu vel mahila thutphah tha tak leh awngphah tha tak an tling a, thawmhnaw pawh a bal chuang lo.

A pa tlang lama tlang sang lai ber, Chawngtinleri puantahna tlang an tih phei chu a mawi leh zual a ni. Tlang dung sahmul then lai phul leh ngawpui inrina laiah chuan Chhawkhlei kung leh raw te chi, mi thenkhatten Thothek an tih thin, mihring aia sang deuh chauh a inthuahthipa an han ding tlar zur mai chu Khuanu’n mawi tur renga a duan a ni ang e tih loh theih a ni lo a ni. A pa tlang lam lui mawng lama tlang phul mawi tak lui hnar lam epah chuan tlang pawng mawi tak, lung chhawrdawh mawi zet mai, Adama thlan an tih chu a awm a, a tlang mawina fanga kal te chawlhhahdam nana hmun nuam tak a tling a ni.

Buannelah hian sabual hmun leh puk thuk tak takte a awm bawk a; chumai a la ni lo, a tlang mawina tizualtu leh cheimawitu Bingbi, mi thenkhatten Buannel Par an tih leh ngawpui thingzarah chuan hmun danga awm ngai lo Chhawkhlei par var a awm bawk a; chhawkhlei par var hi Chawngduma sai ngho leh Bawltehamtai te anga thing nunna ringa awm chi a ni. Chhawkhlei par var hi a par sen chi aia a danglamna chu a par rim hi a tui em em a, a zung hi tanakha ai hian hmai hnawihah a tha zawk a ni. A zung rual takin an tan bung a, lungtatah tui nen an nawt a, hmaiah an hnawih mai thin a ni. Hmai vun a tinovin a tinung sarh mai a ni. Damdawiah a that avangin miten an la nasa a, a tlem phah a ni an ti.

Buannel hi upaten ram tha sawi nana chun mittlai an tih ang maia mit titlai thama mawi leh nalh a ni. Ram reh ruih mai a ni a, nungcha chai thawm han ri chiah chiahte chuan lung a tileng thei hle. Hmangaih lungduhte nen hlim tak maia a tlang mawina nena inenbel chunga se se thudi tiamdun nan chuan duhthusam a tling a ni. Tin, a nu lam tlang pang a pa lam epah hian tuma chin ni lo purun phek/Purun pheng an tlim hmur mai a. A tlawhtute pawh hian mak an tiin chawhmehah an hmang ve fo a ni awm e. A ram boruak hi a zo vah mai a, thing hmun chinah chuan Sarzuk te chi te pawh a awm ve a ni.

Buannel hi tlang thengthaw nuam tak, a phul mawi tak chu ngawpuiin a hualpup mai ram a ni a. Hetiang hmunah hi chuan Ni leh Thla pawh a eng mawi duh bik a ni. Chuvangin phul hnim chunga zan daifim tla thla chhun en ser ser kara thla eng lawm chhawlhnawm nungcha chiarnghian leh Khuangbaite pawhin biahthudi inhlan vein an mawi a ni. Chi thlah tura Pathian siam an ni ve si a.

He hmunah hian mi tupawh inhmangaihna vawrtawp pawh lo hmang se an demawm chuang lo ve. Hmun mawi nuam, fianrial leh biru lai apiangah in ittawn hmangaihna chu a inpuang chhuak duh thin miau si a. “Ka enchimlohte, ka hmangaih chein i va han tha zim ziam tak em,” tiin lo innul dun pawh nise a mawh love. Kei ngei pawh hian Khuangchawi Chhawrthla eng hnuaia Luite kawi phul Chhawkhlei par kepchhingchheng hnuaia thlifim dawng chunga se se thudi hlan nan chuan a mawi ngei e,’ ka ti ve tho a ni. Buannel mawina fangdun tura enchimlohte nena hnaizo sa lova kiu kawn inbat chunga dar insi rial rial a han lendun chu a nuam ngawt ang le. Hahchhawl dawi ang min tur tawk chauhvin zo thli vawt, Chhemdam thlifim lah chu a thaw heuh heuh mai si nen, hei ngei hi Vanram tlafual Lei Eden tih mai chu awl tak a ni! Tunlai phei hi chuan zaithiam tak tak te’n Music Video siamna hmun atan an hmang a, kal lam leh hawng lam pawh an insul ve ta zut zut mai!

Mizo literature-a mithiam thenkhatte’n Buannel hrilhfiahna atan-a,“Ram tha tak, Ramngaw, Sa tamna, adt.” an han tingawt hi chu a dik lova, mizo pi pute ngaihdan leh thuvawn suasamna hlauhawm tak a ni zawk. Mita hmuh theih leh belh theih a awm miau avangin ram tha zawng zawng sawi nana “Buannel” tih tawngkam hman hi a rem lo a, thangthar zelte bumna leh kan cultural heritage suasamna tur chak tak a ni zawk. Ram tha leh sa tamna hi Buannel kan tih dawn te chuan Discovey Channel leh National Geographic-a ramsa tam tak awmna kan hmuh Amazon ramngaw te, Australia rama sa tamna te hi “Buannel” tih vek a ngai dawn a, chu lah chu kan rilrem zawng a ni thei kher lovang. Sa tamna leh ramngaw tha tawh phawt chu, “Tuk loh ram” tih mai hi a tawk viau a ni. Thangtharte chuan Buannel hi a takin a awm a, ramngaw tha satliah sawina tawngkam a ni lo tih hi i hre hram hram ang u.

“Buannel ram daiah va tuan i,
Chhuihthangvala hmingthan nan;
Chengrangpui lungleng a au ve,
Damsa hraileng awite tlan dial dial.”
- Rokunga

www.getaheadofthegames.com/best-armor-games

getaheadofthegames.com/best-cooking-games